Opis
Autor: Auleytner J. Wydawnictwo: WSP TWP w Warszawie ISBN: 978-83-61121-52-7
Stron: 464 Format: B5 Oprawa: twarda Rok wydania: Warszawa 2012
Spis treści
Przedmowa do II wydania 13
Wstęp do I wydania 15
Rozdział I. Teoretyczne podstawy polskiej polityki społecznej 31
Tło polskiej polityki społecznej w latach 1918-1945 31
Rozwiązania prawne okresu powojennego – propozycja periodyzacji 38
Polityka społeczna jako działalność i jako dyscyplina naukowa 44
Geneza polityki społecznej 44
Pojęcie polityka społeczna w Polsce do II wojny światowej 47
Warszawska szkoła polityki społecznej 52
Polscy teoretycy polityki społecznej do II wojny światowej 63
Nurt socjalistyczny 63
Nurt liberalny 70
Nurt narodowy 80
Nurt agaryzmu 84
Nurt konserwatyzmu 87
Nurt katolicyzmu społecznego 94
Polityka społeczna w programach lat okupacji (1939-1944) 103
W poszukiwaniu nowego ładu 103
Koncepcje socjalistyczne (nie komunistyczne) 104
Koncepcje narodowe 105
Koncepcje chadeckie 108
Koncepcje agrarne 108
Nauka o polityce społecznej po II wojnie światowej 110
Klasyfikacja teorii według Stefana Grzybowskiego 110
Nauka o polityce społecznej po 1957 r. – nowe podejścia i definicje 113
Nauka o polityce społecznej po 1989 r. – kontekst gospodarki rynkowej 120
Polityka społeczna w systemie nauk 127
Prekursorzy w nauce o polityce społecznej 132
Podsumowanie 140
Rozdział [1. Polityka społeczna w epoce globalizacji 142
Uwagi wstępne 142
Organizacja Narodów Zjednoczonych jako podmiot globalnej polityki społecznej 145
Rada Gospodarczo-Społeczna ONZ 148
Programy i fundusze ONZ 150
Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju – UNDP 150
Fundusz Narodów Zjednoczonych Pomocy Dzieciom – UNICEF 153
Urząd Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców – UNI-ICR 155
Światowy Program Żywnościowy – WFP 157
Fundusz Narodów Zjednoczonych do Spraw Działalności Populacyjnej – UNFPA 158
Biuro ONZ ds. Narkotyków i Przestępczości- UNODC 159
Centrum Narodów Zjednoœonych do Spraw Osiedli Ludzkich – Habitat 160
Instytut Badawczy Narodów Zjednoczonych dla Rozwoju Społecznego – UNRISD 161
Agencje wyspecjalizowane ONZ 161
Międzynarodowa Organizacja Pracy – ILO 161
Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa – FAO 165
Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Oświaty, Nauki i Kultury – UNESCO 167
Światowa Organizacja Zdrowia – WHO 170
Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju – IBRD 173
Międzynarodowy Fundusz Walutowy – IMF 174
Rozdział III. Kreowanie europejskiej przestrzeni socjalnej 176
Główne problemy społeczne Unii Europejskiej 176
Problemy demograficzne 177
Sytuacja ekonomiczna gospodarstw domowych 185
Problemy edukacyjne 187
Zatrudnienie i bezrobocie 190
Zabezpieczenie społeczne i zasiłki socjalne 194
Ubóstwo 196
Europejskie modele polityki społecznej 199
Rada Europy 203
Unia Europejska i jej instytucje 205
Parlament Europejski 208
Komitet Ekonomiczno-Społeczny 210
Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich 210
Europejskie fundusze strukturalne 211
Socjalne programy działania 217
Rozdział IV. Główne problemy społeczne współczesnej Polski 221
Demografia i migracje 221
Praca i bezrobocie 222
Problemy osób niepełnosprawnych 231
Niepełnosprawność w liczbach 232
Wykształcenie 233
Zatrudnienie 233
Bezrobocie i aktywizacja niepełnosprawnych 235
Źródła utrzymania 236
Kapitał intelektualny i edukacja 238
Ubóstwo niezawinione – dzieci 241
Młodzież – edukacja i kapitał intelektualny 253
Studenci- edukacja i kapitał intelektualny 254
Dorośli – edukacja uslawiczna i kapitał intelektualny 257
Seniorzy – edukacja i kapitał intelektualny 258
Zdrowie jako kluczowy segment polityki społecznej 263
AIDS 267
Narkomania 268
Hazard 273
Alkoholizm 274
Pomoc społeczna 277
Mieszkalnictwo 281
Rodzina 288
Podsumowanie 292
Rozdział V. Polska polityka spdeczna 294
Ład socjalny – Konstytucja 22 kwietnia 1997 r. 294
Prawne instrumenty polityki społecznej 295
Podstawowe prawa i obowiązki obywateli 296
Organizacja podmiotów polskiej polityki społecznej 302
Podmioty ustawodawcze polityki społecznej 302
Podmioty wykonawcze polityki społecznej 308
Podmioty kontrolne polityki społecznej 324
Podmioty sądownicze polityki społecznej 336
Instrumenty łinansowe polityki społecznej 340
Fundusz Ubezpieczeń Społecznych 342
Fundusz Emerytur Pomostowych 343
Narodowy Fundusz Zdrowia 346
Fundusz Pracy 348
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych 353
Fundusz Rezerwy Demograficznej 355
Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego 356
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych 360
Fundusz Pożyczek i Kredytów Studenckich 362
Fundusz Alimentacyjny – likwidacja i reaktywacja 363
Państwowy Fundusz Kombatantów 365
Krajowy Fundusz Mieszkaniowy – Fundusz Dopłat 366
Europejski Fundusz Społeczny 368
Rozdział VI. Scenariusze polityki społecznej 374
Nieprzewidywalność a prognozowanie 374
Struktura społeczna jako podstawa prognozowania 375
Scenariusz liberalny 379
Scenariusz liberalizmu socjalnego 382
Scenariusz solidaryzmu społecznego 386
Zakończenie – jaki wybór? 388
„Współczesna Polityka Społeczna” – wykaz publikacji wydanych w ramach projektu „Społecznie Odpowiedzialna Uczelnia” 392
Bibliografia 394
Spis tabel 407
Spis wykresów, schematów, map, fotografii 409
Indeks nazwisk 411
Aneks statystyczny 415
W 2004 r. Polska wstąpiła do Unii Europejskiej wraz z całym bagażem problemów socjalnych i starymi (choć nie zawsze gorszymi) procedurami ich rozwiązywania. Tym samym rozpoczął się nowy okres – uczestnictwa Polaków w tworzeniu międzynarodowej wspólnoty. Jako autor miałem świadomość, żeby napisać coś nowego trzeba najpierw czasu dla obserwacji nowej sytuacji, w jakiej jako kraj i społeczeństwo się znaleźliśmy. Nowa sytuacja to przede wszystkim aktywnie odczuwana obecność we wspólnocie międzynarodowej.
Określenie wspólnota’ jest poniekąd nowym wyznacznikiem dla działań. W polityce społecznej jako działalności wyrażają się bowiem takie priorytety jak:
zbiorowa wola stałego porządkowania chaosu socjalnego,
chęć asekurowania indywidualnych i grupowych ryzyk życiowych,
wyrównywanie nieuzasadnionych różnic pomiędzy ludźmi,
realizacja praw socjalnych jednostki – osoby dorosłej i dziecka, czemu służą akty prawa krajowego i międzynarodowego, niesłusznie zapominane na co dzień,
kreowania inteligentnej’ struktury społecznej, odpornej na zawirowania koniunktury gospodarczej.
Data wejścia Polski do Unii była jednocześnie bilansem zamknięcia czysto narodowej polityki społecznej i bilansem otwarcia dla integracji z europejską polityką społeczną. W pracy omówione zostały kluczowe problemy socjalne UE ilustrowane statystykami. Wskazują one na nowe zadania, własne i europejskie.
Wydana praca jest autorską koncepcją podręcznika. Wyrażam pogląd, że podręczniki pisane zbiorowo mają wpisany dylemat definicyjny, jest nim problem podporządkowania się poszczególnych autorów do jednej definicji polityki społecznej, która metodologicznie formuje pracę. W przypadku jednego (dwóch) autorów jest łatwiej pisać takie studium, choć jednocześnie innym trudniej przyjmować jedynie słuszną’ koncepcję takiego autora.
Nowym w tej pracy jest rozdział o wspólnocie międzynarodowej, która przeciwdziała negatywnym procesom i zjawiskom społecznym, jakie występują w państwach członkowskich ONZ. Ważne jest, aby wiedzieć więcej o tych działaniach, w których mogą mieć udział młodzi Polacy. Studiując aktywność poszczególnych instytucji ONZ uwrażliwiamy siebie na różnice socjalne, jakie dramatycznie dzielą ludzkość na mniejszość bogatych i większość biednych.
Ważną częścią pracy jest rozdział o zarządzaniu polską polityką społeczną, w której w ostatnich latach wyraźnie zaznaczają się wpływy UE. Zarządzanie w polityce społecznej oznacza znajomość prawa, finansów i instytucji.
Rozdział ten wskazuje jednocześnie na konieczność edukacji w zakresie zarządzania wielopodmiotową polityką społeczną.
Pracę kończy prognoza, której celem jest rozbudzenie w politykach społecznych myślenia symulacyjnego.
Spór o opiekuńczość państwa stopniowo będzie wygasać, jego ciężar przesunie się do środowisk lokalnych, w których formowane są wspólnotowe priorytety rozwojowe. To bezpośrednio dotyczy zarządzania w polityce społecznej, jaka była?, jaka jest? i jaka może być? – ale we wspólnotach lokalnych, w gminie, powiecie, regionie. Chcę, poszukując odpowiedzi na postawione pytania, pozostawić je otwarte dla inaczej myślących.
