Opis
Niedostosowanie społeczne dzieci i młodzieży, jako jeden ze współczesnych podstawowych problemów wychowania, stanowi znaczący obszar zainteresowania wielu dyscyplin naukowych. Pomimo istnienia licznych opracowań dotyczących zaburzonego zachowania nieletnich osób oraz ich zaangażowania w dewiacyjną działalność, zauważalna jest wśród wydawanych materiałów nieobecność publikacji, które stanowiłyby swoisty przewodnik po wskazanym obszarze.
Niniejsze opracowanie wprawdzie nie aspiruje do pedagogicznego kompendium odzwierciedlającego w wyczerpujący sposób wyszczególnione zagadnienie, tym niemniej poruszane wątki zarówno teoretyczne, jak i praktyczne zostały tak ułożone, aby możliwie w jednym miejscu zgrupować rozproszone w literaturze kwestie dotyczące niedostosowania społecznego. Książka w swojej zawartości uwzględnia najnowsze rozwiązania prawnoinstytucjonalne z zakresu niedostosowania społecznego. Stanowi także materiał, który pomaga w ukierunkowaniu samodzielnej nauki, a zarazem jest źródłem zasobu wiadomości dla studentów, wykładowców oraz praktyków zawodu o etiologii, przejawach, rozmiarach i zapobieganiu zaburzonym zachowaniom wśród nieletnich.
Znaczną część zamieszczonego materiału przedstawiono w formie tabel oraz rysunków uznając, że zwiększą one komunikatywność z czytelnikiem oraz ułatwią interpretację prezentowanych zagadnień z zakresu profilaktyki, wychowania i diagnozy resocjalizacyjnej.
Opracowanie składa się z sześciu rozdziałów.
Pierwszy rozdział poświęcony jest omówieniu istoty społecznego niedostosowania, stosowanej terminologii oraz występującym typologiom i podziałom, z którymi najczęściej można się spotkać w praktyce pedagogicznej. Drugi rozdział stanowi teoretyczny opis patoetiologii niedostosowania społecznego oraz zachowań dewiacyjnych wśród dzieci i młodzieży w perspektywie uwarunkowań endo- i egzogennych. W rozdziale tym omówiona została także szczególna rola środowiska rodzinnego, rówieśniczego oraz szkolnego jako przyczynowego źródła zaburzeń zachowania społecznie niedostosowanych osób. Trzeci rozdział zawiera opis struktury i dynamiki występujących najbardziej destruktywnych oraz autodestruktywnych przejawów niedostosowania społecznego wśród młodego pokolenia Polaków. W tej części pracy czytelnik ma możliwość zapoznania się z analizą i aktualnymi danymi dotyczącymi takich zjawisk, jak: przestępczość, agresja, udział w zbiorowych ekscesach chuligańskich, prostytuowanie się, zachowania suicydalne i występujące uzależnienia wśród nieletnich. W kolejnym rozdziale zaprezentowano aspekty diagnozy resocjalizacyjnej stosowanej wobec dzieci i młodzieży oraz wybrane narzędzia umożliwiające formułowanie postępowania resocjalizującego celem znalezienia adekwatnych form pomocy wobec wykolejonych społecznie osób. Piąty rozdział porusza zagadnienia teoretyczne i praktyczne z obszaru profilaktyki niedostosowania społecznego. W ostatnim rozdziale omówiono instytucjonalne oddziaływania resocjalizacyjno-zabezpieczające, stosowane wobec tych nieletnich, u których stwierdzono objawy de-moralizacji lub wykolejenia przestępczego.
Dr Andrzej Szymański
